تنش های آبی در روستاهای سیستان و بلوچستان - وبلاگ لاوان

به گزارش وبلاگ لاوان، معاون شرکت آب و فاضلاب روستایی استان سیستان و بلوچستان با تشریح مشکلات تنش آبی در روستاهای استان سیستان و بلوچستان، طرح نذر آب را کاری ماندگار خواند و گفت: اجرای این طرح باعث تسریع آبرسانی به روستاهایی که دچار تنش آبی هستند می گردد و به 40 میلیارد تومان احتیاج دارد.

به گزارش وبلاگ لاوان، چاری در جمع وبلاگ لاوانی که برای بازدید از روند اجرای طرح نذر آب جمعیت هلال احمر در روستاهای سیستان و بلوچستان به این استان سفر نموده بودند، به تبیین و تشریح وضعیت آبی استان و مشکلاتی که وجود دارد پرداخت و گفت: استان سیستان و بلوچستان 5594 روستای دارای سکنه دارد و تعداد 2570 روستا از میان آنها سامانه آب رسانی دارند و 1257 روستای دیگر فاقد سامانه هستند. همچنین بخش کمی از روستاها سامانه دارند که سامانه آنها به دلایل مختلف اعم از فرسودگی و اتمام عمر مفید از شبکه آبرسانی خارج گردیده و تحت پوشش آبرسانی سیار قرار دارند.

معاون شرکت آب و فاضلاب روستایی استان سیستان و بلوچستان، اضافه نمود: این 1257 روستا از سالیان دور و حتی در بعضی از روستاها از حدود چهل سال پیش، با 120 دستگاه تانکر آبرسانی می شوند که سردمدار اینها شهرستان چابهار است که 423 روستا دارد و با تانکر آبرسانی می گردد. شرکت آب و فاضلاب برنامه ریزی نموده که روستاهای چابهار از سه مجتمع زیردان، پیشین وکهیر آبرسانی گردد که فاز اول این طرح با پیشرفت بالای 90 درصد در حال اجرا است و به زودی به بهره برداری می رسد اما تا زمانی که این پروژه ها به بهره برداری نرسند راهی جز آبرسانی با تانکر وجود ندارد.

وی بااشاره به خشکسالی گفت: در دو سال 96 و 97 با پدیده ای نادر در مورد بارندگی روبرو شدیم. بارندگی سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل 75 درصد کاهش داشته است و این باعث شد منابع آبی روستاهای سامانه دار و خصوصا آنهایی که از چاه های دستی، چشمه ها و قنوات تامین می شدند خشک گردد و شبکه امکان خدمت رسانی نداشته باشد.

چاری با اشاره به اجرای طرح نذر آب از سوی جمعیت هلال احمر اضافه نمود: در این بین زمانی که رئیس جمعیت هلال احمر به استان آمد، تصمیم گرفت که با در نظر داشتن شرایط موجود، در سه قالب، آب و غذا، بهداشت و درمان و آب، خدمات فوری و اضطراری بدهد. در مورد آبرسانی با ما مشورت شد. علی رغم اینکه ما مشکلات آب رسانی سیار و روستاهای فاقد سامانه آبرسانی را داشتیم اما اولویت ما روستاهایی بود که سامانه آبرسانی خود را از دست داده بودند، زیرا مشترک ما هستند و دولت موظف است که به مشترکین خود خدمات بدهد. ثانیا این روستاها به ناگاه منابع آبی خود را از دست داده بودند و شرایطی برای ذخیره آب در نزدیکی خانه هایشان نبود زیرا روستاهایی که پیش از این هم با تانکر به آنها آبرسانی می شد حوضچه هایی را برای ذخیره آب ایجاد نموده بودند.

چاری ادامه داد: در حال حاضر در روستاهای سامانه داری که دچار تنش آبی هستند به طور متوسط برای هر نفر سهیمه 15-20 لیتر در نظر گرفته گردیده و بر این اساس آب در تانکرهایی که نصب گردیده تخلیه می گردد. این تانکرها در مرکز بافت روستا تعبیه گردیده و به چند صورت پر می شوند. بعضی از روستاها در ساعاتی از شبانه روز آب در لوله ها دارند و از این طریق تانکر ها پر می گردد یا با تانکرهای سیار آبرسانی می گردد. مسئله دیگر این است که در برخی از بخش ها، منابع آبی نسبتا خشک گردیده و در حالی که قبلا این چشمه ها و قنوات 5 لیتر در ثانیه آب داشتند این میزان به 0.3 لیتر رسیده است که در این بخش ها همان آب حداقلی که وجود دارد را در تانکرها ذخیره می نمایند.

در واقع با کاری که جمعیت هلال احمر انجام داد و این تانکرها را نصب کرد به جای اینکه با اجاره تانکر سیار در روستاها آبرسانی کنیم همان آب اندک ذخیره می گردد و در این بخش ها احتیاجی به ورود تانکر به روستا نیست و مردم خودشان این منابع را مدیریت می نمایند تا زمانی که پروژه های جبرانی و اضطراری ما انجام گردد.

معاون شرکت آب و فاضلاب روستایی استان سیستان و بلوچستان، در مورد اینکه دولت در زمینه تنش های آبی استان چه کاری انجام داده است؟ گفت: دولت در ارتباط با موارد اضطراری اعتبار خوبی گذاشته و سالانه 12 میلیارد تومان برای آبرسانی سیار روستاها به استان تخصیص داده می گردد و این موافقت نامه هر سال مبادله می گردد و برای چاه هایی که با کمبود آب روبرو هستند نیز ردیفی به نام کف شکنی وجود دارد که در اختیار آب و فاضلاب قرار می گیرد. دولت از محل اعتبارات حوادث نیز برای لایروبی چاه هایی که کاملا خشک گردیده اند نیز اعتبار می دهد اما عمق حوادث بسیار زیاد است. این کمکی هم که هلال احمر انجام داده در جای خودش هم یک مکمل و داروی مسکن است و هم به نوعی یک نوآوری است.

وی ادامه داد: احساس می کنم این کار باید تداوم داشته باشد تا در تمام روستاهای مخازنی برای ذخیره آب شرب داشته باشیم و در این راستا به حدود 20 هزار متر مکعب تانکر احتیاج داریم که تا الان در قالب طرح نذر آب 3 هزار متر مکعب آن تامین گردیده است و طلب استمداد می کنیم تا ان شاالله تا سقف 20 هزار متر مکعب تامین گردد.

چاری در پاسخ به این سئوال که برآورد هزینه ای تامین این میزان تانکر چقدر است؟ گفت: تانکرهایی که تا کنون آمده حدود 3 میلیارد هزینه داشته و حدود هفت برابر این مبلغ احتیاج است تا بتوانیم سقف 20 هزار متر مکعب تانکر را تامین کنیم. همچنین 10 میلیارد دیگر هم احتیاج است که بتوانیم پمپ هایی با دبی پایین تامین کنیم تا بتوانیم آب منابعی که نسبتا خشک گردیده اند را منتقل کنیم. پیش بینی ما این است که اگر در قالب طرح نذر آب 30 میلیارد دیگر تامین گردد این هم یک خدمت ماندگار می گردد و هم با آن مجموعه مدیریت بحران استان را بیمه نموده ایم.

به گفته معاون شرکت آب و فاضلاب روستایی استان سیستان و بلوچستان، مشکلی که قبل از اجرای این طرح داشتیم این بود که تانکرهای آب از صبح باید وارد روستاهای می شدند و چون مردم باید با ظرف های خانگی آب را می بردند تا شب حد اکثر هر تانکر دو بار می توانست آب ببرد. ضمن اینکه شرایط انتقال آب با این ظرف های خانگی می توانست مشکلات بهداشتی را هم ایجاد کند. وقتی این تانکرهای ثابت وارد روستاها شد راندمان تخلیله آب چند برابر شد و حالا هر تانکر سیار حداکثر یک ساعته می تواند آب را در مخازنی که تعبیه گردیده تخلیه کند. این کار در عین حال به مردم امید می دهد که در این شرایط سخت جوی زندگی نمایند و وقتی این مشارکت را می بینند امید پیدا می نمایند و این پیام را دریافت می نمایند که حامی شما هستیم و شما را فراموش نمی کنیم.

چاری در پاسخ به سئوال دیگری درباره اقدامات شرکت آب استان در این شرایط بی آبی گفت: قطعا این طور نبود، زیرا ما نسبت به این روستاها متعهد هستیم. کما اینکه پس از اینکه مشکلات شدید خشکسالی که سال جاری ایجاد شد و به یکباره منابع آبی این روستاها با مشکل روبرو شدند، تانکر اجاره کردیم و حتی در آستانه برگزاری مناقصه بودیم تا با تامین خودروهای تانکر دار آبرسانی به روستاها را انجام بدهیم اما این طرح نذر آب باعث شد هزینه هایی که برای این کار باید می کردیم کاهش پیدا کند و بتوانیم با صرف مبلغ کمتر روستاها را پوشش بدهیم.

وی اضافه نمود: مدل خدمت ما اجاره تانکر بود و از طرفی هم چون باید همزمان کف شکنیم و حفر چاه جدید را انجام می دادیم و این کار هلال احمر به یک مکمل پایدار تبدیل شد.

چاری در مورد اینکه چرا تامین هزینه این کار از دولت درخواست نشد گفت: دولت مبالغی به مراتب بیشتر از اینها را در اختیار ما می گذارد و همان طور که گفتم ویژه آبرسانی سیار اعتبار داریم و بیش از سی سال است که این اعتبار وجود دارد اما چون شرایط اقلیمی استان ویژه است همه ساله بیش از این اعتبار هزینه می گردد و در حال حاضر ما بده کاری هایی از سال 85 داریم و پیمان کار از آن زمان تا کنون پول خود را نگرفته است. در واقع از نظر بازه زمانی این اقدام هلال احمر منجر گردیده خلاء های قانونی که وجود دارد پوشش داده گردد و همینطور یک کار ماندگار هم صورت بگیرد.

معاون شرکت آب و فاضلاب روستایی استان سیستان و بلوچستان، در مورد برنامه های بلند مدت برای حل مشکل آبی در استان نیز گفت: یکی از اقداماتی که آب و فاضلاب روستایی انجام داده این است که یک ردیف اعتباری ویژه از سازمان برنامه و بودجه از 4 سال قبل برای طرحی به نام مطالعه نحوه آبرسانی به روستاهای شهرستان گرفته و هدف از این کار این است که برای تک تک روستاها شناسنامه آبرسانی مطالعه گردیده، تهیه گردد.

وی با بیان اینکه تعداد روستاهای استان سیستان و بلوچستان بسیار بالا است اضافه نمود: به عنوان مثال تعداد این روستاها حدود 6 برابر روستاهای استان گلستان است و حجم کار بسیار بالاست؛ از طرف دیگر عقب ماندگی تاریخی هم داریم. از سوی دیگر اقلیم منطقه هم به گونه ای است که کارهایی که انجام گردیده آسیب می بیند.

چاری در ادامه گفت: ما کاری را انجام دادیم تا از طریق شبکه کانال ها و انهار آب مورد احتیاج دام ها تامین گردد ولی دو سال است که به دلیل عدم آورد هیرمند این شبکه ها خشک گردیده است. در این شرایط مردم مجبور هستند آب باغ ها و دام هایشان را از همین آب شربی که هست تامین نمایند و با ظرف آبیاری نمایند و همین کار فشار زیادی روی شبکه آبرسانی روستایی وارد می نماید و باعث ایجاد نارسایی هایی می گردد، به خاطر همین تحمیل مصارف دامی و باغی روستاهای ابتدایی آب بیشتری استفاده می نمایند و روستاهای انتهایی از آب می افتند. بنابراین ما آن احتیاج آبی که حد اکثر 950 لیتر است را پمپاژ می کنیم اما این سوء برداشت ها باعث می گردد آب به روستاهای انتهایی نرسد. در همین راستا شرکت آب و فاضلاب روستایی در حال اجرای خطوط انتقال مکمل است و طرح بازنگری آب رسانی به روستاهای سیستان و بلوچستان نیز 300 میلیارد تومان منابع مالی احتیاج دارد، حال در این شرایط چند سال طول می کشد که این مبلغ اختصاص پیدا کند؟.

وی ادامه داد: در این شرایط تنش آبی می بینیم که مردم هم صبوری می نمایند و صبوری آنها هم ناشی از این است که می بینند دولت و آب و فاضلاب تقصیری ندارند و سامانه مورد احتیاج را ایجاد نموده اند و شرایط خشکسالی منطقه است که باعث گردیده منابع آبی از بین برود. منابع آبی هم خارج از اراده دولت است که خشک گردیده است و در این شرایط ما تمام تلاشمان را می کنیم بتوانیم حداقل آب هایی که وجود دارد را به مردم برسانیم.