بدترین چاقی، چاقی شکمی - وبلاگ لاوان

به گزارش وبلاگ لاوان، نتایج بعضی از تازه ترین تحقیقات نشان می دهد که فقط وزن کلی بدن نیست که مشخص کننده سطح سلامت شماست، بلکه این نکته که اضافه وزن یا همان چربی اضافی در کجای بدن شما باشد هم حایز اهمیت است.

بدترین چاقی، چاقی شکمی

نتایج بعضی از تازه ترین تحقیقات نشان می دهد که فقط وزن کلی بدن نیست که معین نماینده سطح سلامت شماست، بلکه این نکته که اضافه وزن یا همان چربی اضافی در کجای بدن شما باشد هم حایز اهمیت است.

یکی از سوالاتی که فکر افراد را به خود مشغول می نماید این است که وزن ایده آل من چه قدر است؟ و این البته سوال رایج و مهمی هم هست؛ سوالی رایج به این دلیل که چاقی بسیار رایج است و سوالی مهم زیرا اضافه وزن عواقب جدی برای سلامت دارد. چاقی هم کلسترول بد یا LDL را بالا می برد، و هم کلسترول خوب یا HDL را پایین می آورد. چاقی پاسخدهی بدن به انسولین را کاهش می دهد، قند و اندازه انسولین در خون را بالا می برد. و موضوع تنها به تغییر بعضی ارقام آزمایشگاهی محدود نمی گردد، در درازمدت چاقی دلیل عمده ای برای مرگ و معلولیت از جمله به دلیل حمله قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا، سرطان، دیابت، آرتروز، کبد چرب و حتی افسردگی است.

روش های اندازه گیری چاقی

روش های اندازه گیری چاقی در طول سال ها تغییر نموده است. دهه ها بود که پزشکان بر نمودارهای ساده قد و وزن برای معین چاقی تکیه می کردند. اما هنگامی دانشمندان دریافتند که آنچه مهم است نه وزن بدن، بلکه اندازه چربی بدن است، استانداردهای چاقی آغاز به تغییر کردند. در دهه 1980 اندازه گیری ضخامت چین پوستی روش رایج برای معین چاقی بود. بعدها دکترها به یک روش ایجاد شده در قرن نوزدهم از طریق ریاضیدان بلژیکی، آدولف کوئتلت، بازگشتند. این روش برای اندازه گیری چربی بدن، به اندازه گیری قد و وزن و بعد تقسیم کردن وزن (به کیلوگرم) به مجذور اندازه قد (به متر) بستگی دارد. ضریب به دست آمده که ابتدا شاخص کوئتلت نامیده می شد، اکنون شاخص توده بدنی (BMI) نام دارد و تا به امروز به اسم روشی استاندارد برای تشخیص اضافه وزن و چاقی به جای مانده است.

فراسوی BMI

یک مشکل استفاده از BMI این است که فرد برای محاسبه آن باید تا حدی ریاضی بداند. البته این مشکل خیلی مهم نیست. امروزه ماشین حساب های روی اینترنت می توانند به راحتی این کار را برای شما انجام دهند، بعلاوه می توانید از جداول تهیه شده قبلی بهره ببرید. BMI تخمین خوبی از چربی بدن فراهم می نماید و نسبت به اندازه گیری چین پوستی دقیق تر است. با این حال، BMI نقایصی هم دارد. یکی اینکه ورزشکاران کاملا تعلیم دیده که عضلات عظیم دارند، ممکن است BMI حدود 30 یا گاهی تا 32 داشته باشند و در عین حال، اندازه چربی بدن آنها اندک باشد. در سر دیگر طیف هم BMI ممکن است نتواند اندازه چربی بدن را در عظیمسالانی که اندازه زیادی از توده عضلانی شان را از دست داده اند، نشان دهد. اما مهم ترین مشکل این است که BMIچربی کلی بدن را بدون توجه به اینکه چربی چگونه در بدن توزیع شده است، نشان می دهد. اگرچه نداشتن چربی اضافی خوب است، ولی یک نوع چربی اضافی از انواع دیگر خطرناک تر است. پژوهش ها نشان می دهد که چربی شکمی بدترین چربی است.

چرا چاقی شکمی، خطرناک است؟

چه چیزی چربی شکمی را این همه زیانبار می نماید؟ دانشمندان در این مورد اطمینان ندارند، اما پژوهش ها در این مورد شواهدی را به دست داده اند. ابتدا باید بدانید که چربی شکم در اشکال مختلف وجود دارد. اندازهی از آن زیر پوست شکم است. این چربی زیرپوستی مانند چربی در هر جای دیگر بدن عمل می نماید. این چربی دوستدار سلامت نیست، اما تهدید خاصی هم به حساب نمی آید. اما چربی درون شکم ماجرای دیگری دارد. این چربی که به آن چربی احشایی می گویند در اطراف اندام های داخلی قرار گرفته است و واقعا خطرناک است. اما چرا؟ یکی از اولین شرحات در این مورد این بوده است که چاقی احشایی به فعالیت بیش از حد سازوکارهای پاسخ استرس بدن مرتبط است. بر اساس این نظریه فعالیت بیش از حد دستگاه عصبی مرکزی و غده های فوق کلیوی به افزایش اندازه هورمون های استرس مانند آدرنالین و کورتیزول در بدن منجر می گردد، و این امر به نوبه خود به افزایش اندازه فشار خون و خطر بیماری قلبی منجر می گردد.

یک شرح نوتر در این مورد بر مفهوم سمیت چربی تکیه دارد. سلول های چربی درون شکمی یا احشایی بر خلاف چربی زیرپوستی، از خود فرآورده های شیمیایی را مستقیما به درون جریان خون ورید باب یا پورتال آزاد می نمایند که مستقیما خون را به کبد می رساند. در نتیجه سلول های چربی احشایی که مملو از تری گلیسریدهای اضافی هستند، اسیدهای چرب آزاد را از این راه به کبد می ریزند. اسیدهای چرب آزاد بعلاوه در لوزالمعده، قلب و سایر اندام ها تجمع پیدا می نمایند. در همه این اندام ها، تجمع اسیدهای چرب آزاد در سلول هایی صورت می گیرد که برای ذخیره کردن چربی طراحی نشده اند. نتیجه اختلال کارکرد آن اندام است، که به اختلال تنظیم انسولین، قند خون، و کلسترول و هم کارکرد غیرطبیعی قلب می انجامد.

فرضیه سوم بر مبنای درک نو از کارکرد پیچیده سلو ل های چربی است. دانشمندان زمانی اعتقاد داشتند که سلول های چربی تنها محفظه های غیرفعالی هستند که کالری اضافی را به صورت چربی ذخیره می نمایند. اما امروزه روشن شده است که سلول های چربی علاوه بر ذخیره انرژی اضافی، تعداد فراوانی از پروتئین ها را آزاد می نمایند که به جریان خون وارد می شوند، و بر کارکرد سایر اندام ها اثر می گذارند. در واقع این پروتئین ها (آدیپوکین ها) به اسم هورمون عمل می نمایند. به نظر می رسد بسیاری از آنها مانند کورتیزول، آنژیوتانسینوژن و آدیپوسنتین پاسخدهی انسولین را تشدید می نمایند، اندازه کلسترول خوب یا HDL را بالا می برند و خطر بیماری قلبی را کاهش می دهند. اما سلول های چربی احشایی بر خلاف سلول های چربی معمولی اندازه زیادی آدیپوکین های زیانبار فراوری می نمایند.

این سه نظریه رد نماینده یکدیگر نیستند و ممکن است هر سه آنها تا حدی درست باشند و دانشمندان ممکن است در آینده سازوکارهای نوتری را هم کشف نمایند. در مجموع مشاهدات بالینی و پژوهش های پایه ای توافق دارند که زیادی چربی درون شکم یک عامل عمده در ابتلا به بیماری های قلبی عروقی است.

چگونگی ارزیابی چاقی شکمی

دقیق ترین روش برای اندازه گیری چربی احشایی شکم استفاده از سی تی اسکن یا ام آرآی است. این روش های تصویربرداری بیشتر در تحقیقات در خصوص چاقی شکمی مورد استفاده قرار می گیرند. یک روش ساده تر برای ارزیابی چاقی شکمی نسبت دور کمر به دور باسن است، در حالی که شکم تان را شل نموده اید، در سطح ناف دور کمرتان را اندازه بگیرید و دور باسن تان را در وسیع ترین نقطه که معمولا از روی برجستگی های استخوانی لگن می گذرد، اندازه گیری کنید. در نهایت، اندازه دور کمرتان را به اندازه دور باسن تان تقسیم کنید. در مردان هر چه این نسبت از95/0 بالاتر رود، و در زنان در رقم های بالای 85/0 احتمال حمله قلبی و سکته مغزی افزوده می گردد. برای اینکه به طور دقیق بتوانید این نسبت را به دست آورید، هنگام اندازه گیری کفش های تان را در آورید و در حالی که پاهای تان کنار هم قرار گرفته است، بایستید. شکم تان را برهنه کنید. نفس تان را بیرون دهید و شکم تان را شل بگیرید. از یک متر خیاطی که کشیده نمی گردد، بهره ببرید. دور کمر را در سطح ناف اندازه بگیرید. اطمینان حاصل کنید که نوار اندازه گیری موازی زمین قرار گرفته است. اندازه را تا حد میلی متر ثبت کنید و اندازه گیری را یک بار دیگر تکرار کنید تا مطمئن شوید درست اندازه گیری نموده اید.

کنترل چاقی شکمی

اندازه گیری دور کمر برای فهمیدن اینکه دچار چاقی شکمی و زیادی چربی های احشایی هستید، آسان است اما انجام دادن کاری برای خلاص شدن از آن بسیار مشکل است. اگر فکر می کنید که با دراز و نشست و شنا رفتن، می توانید چربی شکمی را رفع کنید، کاملا اشتباه می کنید. این ورزش ها برای افزایش قوام عضلات شکم مفید هستند و ظاهر شما را بهتر می نمایند اما به طور خاص تاثیری بر سوزاندن چربی شکمی ندارند. انواع دستگاه هایی هم که در بازار موجودند و وعده کاهش چربی شکمی را می دهند، حتی بدتر هستند. آنها تنها پول و وقت شما را به هدر می دهند، بدون اینکه اندازه دور کمرتان را کاهش دهند. بعلاوه اعمال جراحی مانند لیپوساکشن و آپرونکتومی (تامی تاک) را هم فراموش کنید. این جراحی ها تنها چربی زیرپوستی را در میانه شکم شما برمی دارند، اما اثری بر چربی های احشایی شما ندارند. این اعمال زیبایی ظاهر شما را بهتر می نمایند و دور کمرتان را کاهش می دهند، اما کاری برای سوخت و ساز یا سلامت بدن شما انجام نمی دهند. این اصول را به یاد داشته باشید. تنها راه برای کاهش چربی احشایی کاهش وزن است و تنها راه برای کاهش وزن سوزاندن بیشتر کالری با ورزش و کاهش دریافت کالری از راه غذا است. کاهش وزن پایدار هم به کاهش کالری دریافتی و هم افزایش فعالیت جسمی احتیاج دارد.

چاقی مردانه

چاقی شکمی با نام های مختلفی مورد اشاره قرار می گیرد، از جمله چاقی بالاتنه ای، چاقی تنه ای، چاقی مرکزی و چاقی احشایی. بعلاوه گاهی به آن چاقی سیب مانند می گویند. از آنجایی که این نوع چاقی در مردان شایع تر از زنان است، به آن چاقی مردانه هم گفته می گردد.

وقتی از چاقی حرف می زنیم از چه حرف می زنیم؟

چاقی یک تعریف عام دارد: افرادی که نمایه توده بدنی یا BMIآنها بالای 30 باشد، چاق تلقی می شوند. کسانی که نمایه توده بدنی شان بین 25 تا 30 باشد، دچار اضافه وزن هستند. عده ای معتقدند که اگر این نمایه توده بدنی بالای 40 باشد، این فرد دچار چاقی بیش از اندازه است. اما اینها چاقی عام هستند. در استانداردهای آمریکایی، اگر آقایان دارای دور کمر بالای 102و خانم ها بالای 88 سانتی متر باشند، چاق محسوب می شوند اما در مطالعات صورت گرفته در کشور ما در مرکز مدیریت بیماری ها، این اعداد برای مرد و زن در ایران 90 سانتی متر است؛ یعنی تقریبا یکسان. یعنی اگر در مردان و زنان دور کمر بالای 90 سانتی متر باشد، این افراد جزو گروه افراد چاق تلقی می شوند. مرز بالای 90 سانتی متر به نام چاقی تنه ای محسوب می گردد.

اهمیت چاقی تنه ای در این است که افرادی که دارای چاقی تنه ای هستند، این چاقی در آنها یک عامل مستقل برای ابتلا به بیماری های قلبی عروقی محسوب می گردد. اینکه چاقی چه عوارض متابولیکی دارد، معین است؛ از جمله اینکه چاقی می تواند شخص را مستعد ابتلا به دیابت کند. در افراد چاق بیماری دیابت شایع تر است. به این حالت دیابتوسیتی گفته می گردد، یعنی مجموعه دیابت و چاقی؛ یعنی این دو ارتباط قابل توجهی با هم دارند. یکی از مسائل در پی چاقی بحث دیابت نوع دوم است که شیوع آن با چاقی چند برابر می گردد. البته در افراد چاق عدم تحمل به گلوکز هم دیده می گردد. چاقی ممکن است باعث بیماری پیش دیابت هم بگردد، یعنی دیابت ایجاد نگردد اما قند ناشتای مختل یا قند بعد از غذای مختل وجود داشته باشد. از جمله مسائل دیگر افزایش فشارخون است. اندازه چربی خون در این افراد بالاتر است. به دلیل افزایش توده بافت چربی در افراد چاق، آنها دچار افزایش تری گلیسیرید خون و کاهش اندازه چربی خوب خون یا همان HDL هستند. از عوارض دیگر چاقی، مسائل مربوط به کیسه های صفرا و سنگ های کیسه صفرا است.

در خانم های چاق آمار سرطان پستان و در مردان چاق آمار سرطان پروستات بالا است و در مجموع 15 نوع سرطان در افراد چاق بیشتر از افراد معمولی رخ می دهد.

اختلالات خواب مثل آپنه یا قطع تنفس هم در این افراد بیشتر است. چاقی بسیاری از سیستم های بدن را تحت تاثیر قرار می دهد؛ به خصوص در دختران جوان، عارضه چاقی سبب ایجاد تخمدان پلی کیستیک می گردد و مسائل تخمدانی و تاخیر در عادت ماهیانه ایجاد می گردد. چاقی شکمی به اسم عامل خطر مستقل برای قلب و عروق و دیابت مقاوم بر انسولین و کبد چرب است.

البته باید به این موضوع هم اشاره نمود که بعضی بیماری های غدد هم ممکن است موجب چاقی افراد گردد؛ مثل افرادی که دچار کوشینگ می شوند. افزایش مصرف کورتون، کم کاری های پیشرفته تیرویید یا بعضی از کم کاری های هیپوفیز می توانند به چاقی منجر شوند. این چاقی ها در زمینه بیماری های غددی است و اگر بیماری های زمینه ای درمان گردد، چاقی هم درمان می گردد.

منبع:www.salamat.com

/ع

منبع: راسخون