دلیل و درمان حساسیت غذایی - وبلاگ لاوان

به گزارش وبلاگ لاوان، زمانی که حساسیت غذایی دارید، سیستم ایمنی شما به اشتباه غذایی خاص یا ماده ای در آن غذا را به عنوان عاملی مضر شناسایی می نماید. در پاسخ، سیستم ایمنی سلول ها را هدف قرار می دهد تا نوعی آنتی بادی به نام ایمونوگلوبولین ای (IgE) را رها نمایند و غذای حساسیت زا یا ماده غذایی (آلرژن) را خنثی نمایند. بار بعدی که کمترین میزان از آن غذا را بخورید، آنتی بادی های IgE آن را احساس می نمایند و به سیستم ایمنی بدنتان پیغام می فرستند تا ماده ای شیمیایی به نام هیستامین و سایر مواد شیمیایی را به درون جریان خون رها نمایند. این مواد شیمیایی سبب علائم حساسیت می شوند.

وبلاگ لاوان| حساسیت غذایی زمانی است که سیستم بدن شما به اشتباه مواد غذایی یا ماده خاص را به عوان چیزی مضر برای بدن می شناسد. آلرژی غذایی یا همان حساسیت غذایی در سال 6 درصد بچه ها و 4 درصد بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد.

بدن شما برای خنثی کردن مواد خارجی آغاز به فراوری پادتن می نماید تا آن ماده خاص را از بین ببرد.

علائم حساسیت غذایی می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و پوست، دستگاه گوارش، سیستم قلبی عروقی و دستگاه تنفسی را به طور معمول تحت تاثیر قرار می دهد.

از علائم آلرژی غذایی می توان به استفراغ، درد معده، کهیر، تنگی نفس، خس خس، سرفه تکراری، تورم لب ها یا قسمت های دیگر بدن، آبریزش بینی و سرگیجه که بعد از چند دقیقه تا یک ساعت بعد از مصرف غذایی است می تواند اشاره نمود.

هرکسی می تواند به حساسیت غذایی مبتدا باشد، اما وراژت، عوامل محیطی، سن جوانی و سابقه آلرژی غذایی باعث می شود شما در معرض خطر بالاتری قرار بگیرید.

بخش مهمی از درمان حساسیت غذایی مربوط به شناخت مواد غذایی است که سبب ناراحتی شما می شود و باید از رژیم غذایی شما حفظ شود.

برای شناسایی آلرژن های غذایی، نوشتن هر چیزی که شما می خورید و 2 تا 3 روز بعد از آن علائم ظاهر می شوند، سپس آن ها را از رژیم غذایی خود حفظ کنید.

قبل از خرید هر مواد غذایی به برچسب مواد تشکیل دهنده دقت کنید تا ماده حساسیت زا برای شما نباشد.

بعلاوه وقتی به بیرون می روید و چیزی سفارش می دهید از آن ها بخواهید فهرست مواد تشکیل دهنده را به شما بگویند.

در برخی افراد واکنش آلرژی به غذایی خاص ممکن است ناراحت نماینده باشد؛ ولی شدید نیست. اما در برخی دیگر ممکن است این حساسیت غذایی ترسناک باشد یا حتی زندگی شان را تهدید کند. علائم حساسیت غذایی معمولا چند دقیقه تا دو ساعت بعد از مصرف غذای مشکل ساز بروز می نماید. شایع ترین علائم حساسیت غذایی شامل موارد زیر است:

• گزگز و خارش دهان؛
• کهیر، خارش یا اگزما؛
• تورم لب ها، صورت، زبان و گلو یا بخش های دیگر بدن؛
• خس خس سینه، گرفتگی بینی یا مشکل تنفس؛
• دل درد، اسهال، حالت تهوع یا استفراغ؛
• سرگیجه، ضعف یا غش.

در برخی افراد آلرژی غذایی ممکن است واکنش حساسیتی شدیدی به نام آنافیلاکسی ایجاد کند. این بیماری ممکن است موجب نشانه های تهدیدنماینده زندگی شود که شامل موارد زیر هستند:

• گرفتگی یا تنگ شدن جهت هوایی؛
• تورم گلو یا احساس وجود توده در گلو که تنفس را سخت می نماید؛
• شوک با افت شدید فشار خون؛
• نبض تند؛
• سرگیجه، ضعف یا کاهش هوشیاری.

درمان اورژانسی (اضطراری) آنافیلاکسی لازم است؛ درغیراین صورت ممکن است موجب به کمارفتن یا حتی مرگ فرد شود.

اگر کمی بعد از غذاخوردن علائم حساسیت غذایی داشتید، به پزشک مراجعه کنید. سعی کنید همان لحظه به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا این موضوع در تشخیص پزشک یاری می نماید. اگر هر نشانه پیش رونده ای از شوک آنافیلاکسی داشتید، درمان اورژانسی بخواهید.

زمانی که حساسیت غذایی دارید، سیستم ایمنی شما به اشتباه غذایی خاص یا ماده ای در آن غذا را به عنوان عاملی مضر شناسایی می نماید. در پاسخ، سیستم ایمنی سلول ها را هدف قرار می دهد تا نوعی آنتی بادی به نام ایمونوگلوبولین ای (IgE) را رها نمایند و غذای حساسیت زا یا ماده غذایی (آلرژن) را خنثی نمایند.

بار بعدی که کمترین میزان از آن غذا را بخورید، آنتی بادی های IgE آن را احساس می نمایند و به سیستم ایمنی بدنتان پیغام می فرستند تا ماده ای شیمیایی به نام هیستامین و سایر مواد شیمیایی را به درون جریان خون رها نمایند. این مواد شیمیایی سبب علائم حساسیت می شوند.

در بزرگ سالان بیشترین حساسیت های غذایی را پروتئین های خاص موجود در مواد غذایی زیر ایجاد می نمایند:

• جانوران دریایی مانند میگو، لابستر (نوعی خرچنگ)، خرچنگ و…؛
• بادام زمینی؛
• مغزهای درختی مثل گردو؛
• ماهی.

در بچه ها حساسیت غذایی معمولا با پروتئین هایی ایجاد می شود که در مواد غذایی زیر موجودند:

• بادام زمینی؛
• مغزهای درختی؛
• تخم مرغ؛
• شیر گاو؛
• گندم؛
• سویا.

در مقالۀ غذاهای حساسیت زا بیشتر با این مواد غذایی آشنا می شوید.

سندرم حساسیت غذا ـ گرده که به عنوان سندرم حساسیت دهانی هم شناخته می شود، در بسیاری از افراد مبتلا به تب یونجه اثر می گذارد. در این شرایط، میوه ها و سبزیجات تازه خاص یا مغز ها و ادویه ها واکنش حساسیتی ایجاد می نمایند که موجب گزش یا خارش دهان می شود. در موارد وخیم، واکنش سبب تورم گلو یا حتی آنافیلاکسی می شود.

ازآنجاکه پروتئین های موجود در میوه ها، سبزیجات، مغز ها و ادویه های خاص شبیه پروتئین های حساسیت زا در گرده های خاص اند، ممکن است حساسیت ایجاد نمایند که نوعی واکنش متقابل است.

زمانی که غذا های ایجادنماینده سندرم حساسیت غذا ـ. گرده را می پزید، احتمالا علائمتان شدت کمتری داشته باشند. جدول زیر میوه ها، سبزیجات، مغز ها و ادویه هایی را نشان می دهد که ممکن است در افراد دچار حساسیت به گرده های مختلف سندرم حساسیت غذا ـ. گرده ایجاد کند.

در برخی از افراد خوردن غذاهای خاص ممکن است موجب شود که بلافاصله با آغاز ورزش احساس خارش و ضعف نمایند. در موارد شدید محتمل است حتی شامل کهیر و آنافیلاکسی شود. نخوردن غذا چند ساعت قبل از ورزش و خودداری از خوردن غذاهای خاص ممکن است از این مشکل جلوگیری کند.

عدم تحمل غذایی یا واکنش به ماده دیگری که خوردید، ممکن است نشانه های مشابه حساسیت غذایی مانند حالت تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات یا اسهال را ایجاد کند.

بسته به نوع عدم تحمل غذایی که دارید، می توانید میزان کمی از ماده مشکل زا را بدون اینکه واکنشی بدهید، بخورید. در مقابل اگر حساسیت واقعی غذایی داشته باشید، حتی میزان ناچیز غذا ممکن است واکنش حساسیتی ایجاد کند.

یکی از جنبه های سخت تشخیص عدم تحمل غذایی این است که افراد نه به خود غذا بلکه به ماده یا عنصری که در آماده سازی غذا به کار رفته است، حساسیت دارند.

شرایط های شایعی که ممکن است با حساسیت غذایی اشتباه گرفته شوند، شامل موارد زیر هستند:

• فقدان یک آنزیم برای هضم کامل غذا: ممکن است میزان کافی از برخی آنزیم های لازم برای هضم کامل غذاهای خاص را نداشته باشید؛ برای مثال میزان ناکافی از آنزیم لاکتاز توانایی شما را در هضم لاکتوز (قند اصلی محصولات شیر) کاهش می دهد. عدم تحمل لاکتوز ممکن است موجب نفخ، گرفتگی عضلات، اسهال و گاز اضافی شود.
• مسمومیت غذایی: گاهی اوقات مسمومیت غذایی ممکن است شبیه واکنشی حساسیتی باشد. باکتری های موجود در تن و دیگر ماهی های فاسدشده، سمی فراوری می نمایند که ممکن است باعث واکنش های مضر شود.
• حساسیت به افزودنی های مواد غذایی: برخی افراد بعد از خوردن افزودنی های خاص مواد غذایی واکنش های گوارشی و علائم دیگری دارند؛ مثلا سولفیت ها برای حفاظت از میوه های خشک شده و محصولات کنسروی ممکن است در افراد حساس حملات آسم ایجاد کند.
• سمیت هیستامین: ماهی های خاص مانند تن یا اردک ماهی که درست منجمد نشده باشند و میزان زیادی باکتری داشته باشند، ممکن است میزان زیادی هم هیستامین داشته باشند که علائم مشابه حساسیت غذایی ایجاد می نمایند. به جای واکنش حساسیتی، مسمومیت هیستامین یا مسمومیت اسکومبروئیدی نامیده می شود.
• بیماری سلیاک: هرچند بیماری سلیاک گاهی به حساسیت به گلوتن برمی شود، موجب آنافیلاکسی نمی شود. سلیاک هم حساسیت غذایی، پاسخ سیستم ایمنی را درگیر می نماید؛ اما این واکنش منحصربه فردی است که پیچیده تر از حساسیت غذایی ساده است. این واکنش های مزمن گوارشی با خوردن گلوتن بروز می نماید. گلوتن پروتئینی در نان، پاستا، بیسکویت و سایر غذاهای حاوی گندم، جو و چاودار است. اگر بیماری سلیاک دارید و غذاهای حاوی گلوتن می خورید، واکنشی ایمنی اتفاق می افتد که به سطح روده کوچکتان آسیب می زند و موجب ناتوانی در جذب مواد مغذی خاص می شود.

عوامل خطر حساسیت غذایی شامل موارد زیر هستند:

• سابقه خانوادگی: اگر آسم، اگزما، کهیر یا حساسیت هایی مثل تب یونجه در خانواده تان شایع است، خطر حساسیت های غذایی در شما بیشتر است؛
• سایر حساسیت ها: اگر در حال حاضر به غذایی حساسیت دارید، خطر ایجاد حساسیت های دیگر افزایش می یابد. همین طور اگر انواع دیگری از واکنش های حساسیتی مانند تب یونجه یا اگزما دارید، احتمال داشتن حساسیت غذایی بیشتر است.
• سن: حساسیت های غذایی بیشتر در بچه ها، به خصوص در نوزادان و بچه ها نوپا، شایع است. همان طور که بزرگ تر می شوید، سیستم گوارشتان بالغ می شود و بدنتان کمتر محتمل است غذا یا دسته ای از ترکیبات غذایی را که حساسیت ایجاد می نمایند، جذب کند.
• خوشبختانه معمولا حساسیت بچه ها به شیر، سویا، جو و تخم مرغ از بین می رود؛ ولی حساسیت های شدید یا حساسیت به مغزها و جانوران دریایی احتمالا مادام العمرند.
• آسم: معمولا آسم و حساسیت غذایی باهم اتفاق می افتند و علائم هر دو شدید هستند.

عواملی که ممکن است خطر واکنش آنافیلاکسی را افزایش دهند، شامل موارد زیر هستند:

• داشتن سابقه آسم؛
• در سنین نوجوانی یا کمتر بودن؛
• تأخیر در استفاده از اپی نفرین برای درمان علائم حساسیت غذایی؛
• نداشتن کهیر یا سایر علائم پوستی.

عوارض حساسیت غذایی شامل موارد زیر هستند:

• آنافیلاکسی: این نوعی واکنش حساسیتی تهدیدنماینده زندگی است؛
• درماتیت آتوپیک (اگزما): حساسیت غذایی می تواند واکنشی پوستی مانند اگزما ایجاد کند.

آزمایش کاملی برای تأیید یا رد حساسیت غذایی وجود ندارد. پزشک قبل از تشخیص، عواملی را در نظر می گیرد که شامل موارد زیر هستند:

• علائم شما: سابقه ای دقیق از علائمتان، غذاها و میزانی که مشکل ایجاد می نماید، به پزشک بدهید.
• سابقه خانوادگی حساسیت: بعلاوه اطلاعاتی از اعضای خانواده تان بدهید که به چه چیزی حساسیت دارند.
• معاینه فیزیکی: معاینه ای دقیق اغلب سایر مسائل پزشکی را تشخیص می دهد یا رد می نماید.
• آزمایش پوستی: تست پوستی ممکن است واکنش شما به غذایی خاص را مشخص کند. در این آزمایش میزان بسیار کمی از غذای مشکوک را روی پوست ساعد یا پشت شما قرار می دهند. سپس پزشک یا شخص دیگری پوست را با سوزنی سوراخ می نماید تا میزانی از غذا به زیر سطح پوست وارد شود. اگر به ماده خاص آزمایش شده حساسیت داشته باشید، برآمدگی یا واکنش ایجاد می شود. به یاد داشته باشید که واکنش مثبت به این آزمایش به تنهایی برای تأیید حساسیت غذایی کافی نیست.
• آزمایش خون: آزمایش خون با میزان گیری آنتی بادی مربوط به حساسیت به نام ایمونوگلوبولین ای (IgE)، پاسخ سیستم ایمنی را به غذاهای خاص می سنجد. برای این آزمایش، پزشک نمونه خون را به آزمایشگاهی می فرستد که می تواند غذاهای مختلف را آزمایش کند.
• رژیم غذایی حذفی: شاید بخواهید یکی دو هفته غذاهای مشکوک را حذف کنید و سپس یکی یکی غذاها را به رژیم غذایی تان اضافه کنید. این فرایند به مشخص ارتباط بین علائم و غذاهای خاص یاری می نماید. با این حال رژیم غذایی حذفی بی عیب ونقص نیست. این رژیم نمی تواند بگوید که واکنش شما به غذا حساسیتی واقعی است یا حساسیتی معمولی یا موقتی است و اگر در گذشته واکنش شدیدی به غذا داشتید، رژیم غذایی حذفی روش ایمنی نیست.
• چالش خوردن غذا: طی این آزمایش به مطب پزشک می روید و میزان کم اما روبه افزایشی از غذای مشکوکی می خورید که علامت را ایجاد می نماید. اگر در طول این آزمایش واکنشی نداشته باشید، می توانید دوباره این غذا را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.

زمانی که حساسیت غذایی ایجاد می شود، برترین روش پیشگیری از واکنش حساسیتی شناسایی غذاهای حساسیت زا و خودداری از مصرف آنها است. این کار برای برخی افراد نوعی ناراحتی معمولی است؛ اما دیگران آن را مسئله ای بزرگ تر می دانند. بعلاوه برخی از غذاها هنگامی که به عنوان جزئی از خوراک های خاص استفاده می شوند، به خصوص در رستوران ها و سایر محیط های اجتماعی، ممکن است نادیده گرفته شوند.

اگر می دانید حساسیت غذایی دارید، مراحل زیر را انجام دهید:

• غذاها و نوشیدنی هایتان را بشناسید. دستورالعمل های غذایی را به دقت بخوانید.
• اگر قبلا واکنش شدیدی داشتید، دست بند یا گردن بندی پزشکی بپوشید که به دیگران اطلاع دهد دچار واکنش حساسیتی هستید و نمی توانید ارتباط برقرار کنید.
• با پزشک درباره تجویز اپی نفرین اورژانسی صحبت کنید. اگر در معرض واکنش حساسیتی شدید هستید، شاید لازم باشد اپی نفرین خودتزریقی (آدرنالین، اپی پن) همراه داشته باشید. آدرنالین هورمونی طبیعی است که در زمان استرس، پاسخ مبارزه یا فرار بدن را تحریک می نماید.
• در رستوران ها مراقب باشید. خدمتکار یا سرآشپز را از حساسیت غذایی تان مطلع کنید و غذایی سفارش دهید که آن ماده غذایی را نداشته باشد. بعلاوه مطمئن شوید که غذا روی سطوح یا در ظروفی که حاوی ماده حساسیت زا است، تهیه نمی شود. نسبت به اعلام احتیاجهایتان بی میل نباشید. معمولا کارکنان رستوران از اینکه احتیاجتان را بدانند و یاری نمایند، خوش حال می شوند.
• قبل از ترک خانه، وعده های غذایی و تنقلاتتان را مشخص کنید. درصورت لزوم درهنگام سفر یا شرکت در یک رویداد، کلمنی حاوی غذاهای غیرحساسیت زا با خود ببرید. اگر خودتان یا کودکتان نمی توانید در جشن کیک یا دسر بخورید، خوراکی لذت بخشی با خودتان ببرید.

اگر کودکتان حساسیت غذایی دارد، برای حفاظت از او توصیه های زیر را انجام دهید:

• افراد اصلی را از حساسیت غذایی کودکتان مطلع کنید: با مراقبین کودک، کارکنان مدرسه، والدین دوستان فرزندتان و سایر بزرگ سالانی که مرتب با کودکتان در ارتباط هستند، صحبت کنید. تأکید کنید که واکنش حساسیتی ممکن است زندگی را تهدید کند و بنابراین به اقدامی فوری احتیاج دارد. مطمئن شوید کودکتان می داند درصورت واکنش به غذا باید بلافاصله یاری بخواهد.
• علائم حساسیت غذایی را شرح دهید: به بزرگ سالانی که با کودکتان وقت می گذرانند، یاد دهید که چطور نشانه های واکنش حساسیتی را بشناسند.
• برنامه ای عملی بنویسید: برنامه شما باید نحوه مراقبت از کودک را در زمان واکنش حساسیتی به غذا نشان دهد. نسخه ای از این برنامه تهیه کنید و به کارکنان مدرسه و سایر مراقبان کودک بدهید.
• از کودک بخواهید دست بند و گردن بند هشدار پزشکی بپوشد: این هشدار علائم حساسیتی کودک را نشان می دهد و شرح می دهد که دیگران چگونه می توانند در مواقع اضطراری یاری های اولیه ارائه دهند.

تنها راه جلوگیری از واکنش حساسیتی خودداری از خوردن غذاهایی است که علائم را ایجاد می نمایند. با این حال، با وجود مراقبت، ممکن است با این مواد تماس داشته باشید.

• برای واکنش حساسیتی خفیف: آنتی هیستامین های بدون نسخه یا تجویزی ممکن است علائم را کاهش دهند. این داروها را می توانید بعد از تماس با غذای حساسیت زا بهره ببرید تا علائم خارش یا کهیر رفع شوند. البته آنتی هیستامین ها نمی توانند واکنش حساسیتی شدید را درمان نمایند.
• برای واکنش حساسیتی شدید: شاید به تزریق اضطراری اپی نفرین و رفتن به اورژانس احتیاج داشته باشید. بسیاری از افراد دارای حساسیت اپی نفرین خودتزریقی (آدرنالین، اپی پن) همراه دارند. این دستگاه یک سرنگ ترکیبی و سوزن پنهان است که وقتی به ران فشار می دهید، میزانی از دارو را تزریق می نماید.

اگر پزشک اپی نفرین تزریقی برایتان تجویز کرد، نکته های زیر را در نظر بگیرید:

• مطمئن شوید که روش تزریق را می دانید. بعلاوه مطمئن شوید که افراد نزدیک شما نحوه مصرف دارو را می دانند تا اگر در زمان آنافیلاکسی اورژانسی همراهتان بودند، بتوانند جان شما را نجات دهند؛
• همواره دارو را همراه خود داشته باشید. بهتر است تعدادی داروی تزریقی اضافی در ماشین یا میز کارتان داشته باشید؛
• همواره اپی ین را قبل از تاریخ انقضا یا اگر به درستی کار نمی نماید، با انواع نو جایگزین کنید.

تحقیقات درباره پیداکردن درمان های بهتر برای کاهش علائم حساسیت غذایی و جلوگیری از حملات آلرژی ادامه دارد؛ اما هنوز هیچ درمان اثبات شده ای وجود ندارد که علائم را به طور موقت یا کامل از بین ببرد. درمان های کنونی شامل موارد زیر هستند:

• ایمنی درمانی (ایمونوتراپی) خوراکی: محققان درزمینه استفاده از ایمنی درمانی خوراکی برای درمان حساسیت غذایی مطالعه می نمایند. میزان کمی از غذای حساسیت زا را می بلعید یا زیر زبانتان قرار می دهید. میزان غذای تحریک نماینده حساسیت به تدریج افزایش می یابد. نتایج حتی در افرادی که به بادام زمینی، تخم مرغ و شیر حساسیت دارند، امیدوارنماینده به نظر می رسد.

• تماس زودرس: در گذشته پیشنهاد می شد که برای کاهش ابتلا به حساسیت، به بچه ها غذای حساسیت زا ندهید؛ اما در مطالعات نو، نوزادان پرخطر مانند آنهایی که درماتیت آتوپیک یا حساسیت به تخم مرغ داشتند یا دچار هر دو بودند، از وقتی چهار تا یازده ماه داشتند تا پنج سالگی در یکی از دو گروهی که محصولات بادام زمینی را می خوردند یا این محصول به آنها داده نمی شد، انتخاب شدند. محققان دریافتند در بچه ها پرخطری که مرتب پروتئین بادام زمینی مثل کره بادام زمینی یا پفک خمیر بادام زمینی مصرف می نمایند، حدود 70 تا 86 درصد احتمال ابتلا به حساسیت به بادام زمینی کمتر است.

بیشتر حساسیت غذایی را هشت ماده غذایی یعنی شیر، تخم مرغ، مغزهای درختی، بادام زمینی، جانوران دریایی، ماهی، سویا و گندم ایجاد می نمایند. برخلاف عدم تحمل غذایی، حساسیت غذایی به علت پاسخ سیستم ایمنی بروز می نماید: سیستم ایمنی به اشتباه برخی از پروتئین های غذایی را مضر تشخیص می دهد. این اتفاق ممکن است سبب واکنش های تهدیدنماینده زندگی شود؛ دراین صورت تنها راه درمان حذف غذای خاص از رژیم غذایی است.