آیا بازار گاز صاحب اوپک می شود؟ - وبلاگ لاوان

به گزارش وبلاگ لاوان، در دورانی که عرضه جهانی گاز از میزان تقاضا رشد سریع تری را تجربه می کند و بیم تشدید اشباع عرضه بازار را برانگیخته است، طولی نخواهد کشید که تحلیلگران درباره مدل گازی اوپک با قدرت کنترل قیمت های بین المللی صحبت کنند.

به گزارش وبلاگ لاوان، در حال حاضر سازمانی متشکل از صادرکنندگان گاز وجود دارد که مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) نام دارد و شامل ده ها کشور است که در راس آنها روسیه، قطر و ایران قرار دارند. فهرست اعضای این گروه همچنین شامل نیجریه (بزرگترین تولیدکننده LNG آفریقا)، لیبی و مصر است که به تازگی با چندین کشف گاز، در بازار گاز بین المللی یک مدعی به حساب می آید.

از میان 10 صادرکننده گاز بزرگ جهان، چهار کشور عضو GECF هستند از جمله روسیه که بزرگترین صادرکننده این کالا در جهان است و در نتیجه این سازمان می تواند مانند اوپک در بازار نفت، از نفوذ کافی در بازار بین المللی گاز برخوردار باشد. اما نخست باید یک بازار گاز بین المللی وجود داشته باشد.

رئوف مومدوف، محقق سیاست انرژی موسسه خاورمیانه در مقاله اخیری درباره GECF به این نکته اشاره کرده که متمایزترین تفاوت میان اوپک و سازمان گازی همین نکته است. در حالی که بازار بین المللی توسعه یافته ای برای نفت خام با شاخص قیمت ها و سبدهای قیمت وجود دارد، بازار گاز طبیعی از این نظر فاصله زیادی با یک بازار بین المللی دارد. گاز طبیعی مطمئنا در سطح بین المللی معامله می شود اما میزان زیادی از آن از طریق خطوط لوله منتقل می شود که مقصدها و در نتیجه پتانسیل بین المللی شدن این کالا را محدود می کند. با این حال LNG وجود دارد و LNG اوضاع را تغییر می دهد.

حداکثر یک سوم از LNG در بازار محموله های تکی وجود دارد و در این بازار قیمت ها برخلاف قراردادهای بلندمدت گاز، با شاخص های قیمت نفت مرتبط نیست. این بخش از معاملات LNG می تواند رشد کند. در بازار محموله های تک، قیمت ها جذاب تر از قراردادهای بلندمدت هستند و به دلیل افزایش تولید و ظرفیت صادرات LNG در سراسر جهان است که باعث مازاد عرضه شده است.

برخی از تحلیلگران بر این باورند که زمان تشکیل سازمانی مشابه اوپک برای صادرکنندگان گاز فرارسیده است.

در سال 2006 پنج سال پس از تشکیل GECF در مقاله ای که از سوی موسسه مطالعات انرژی آکسفورد منتشر شد، گفته شد GECF هنوز فاصله زیادی با یک تشکیلات کارتلی دارد اما این موضوع می تواند تغییر کند به خصوص در شرایطی که بازار در آینده با مازاد عرضه روبرو شود.

نیکوس تسافوس، محقق انرژی از مرکز مطالعات بین الملل و استراتژیک اخیرا در مطلبی نوشت: اکنون بازار در شرایط مازاد عرضه است و این مازاد عرضه شدت می گیرد. به نظر می رسد شرایط برای تشکیل یک اوپک گازی ایده آل باشد. وی نیز مانند مومدوف گفت افزایش معاملات LNG در بازار محموله های تک، توسعه ظرفیت انرژی و مازاد عرضه گاز همگی از تشکیل گروهی مشابه اوپک پشتیبانی می کند.

با این حال عامل مهمی وجود دارد که احتمالا مانع رفتار مشابه اوپک می شود. دو صادرکننده بزرگ LNG در جهان یعنی آمریکا و استرالیا، عضو گروه GECF نیستند و بعید است که عضو این گروه شوند. این دو کشور در سال های اخیر به شدت سرگرم افزایش ظرفیت صادرات LNG بوده اند و امروزه آمریکا پس از روسیه، قطر و نروژ چهارمین صادرکننده بزرگ گاز در جهان است. نروژ هم بعید است به GECF ملحق شود.

بر اساس گزارش اویل پرایس، ممکن است زمان برای فعالیت GECF به عنوان یک اوپک گازی فرا رسیده باشد اما معلوم نیست بخواهد چنین راهی را در پیش بگیرد. با توجه به توزیع جغرافیایی ظرفیت LNG، شانس تنظیم موفقیت آمیز تولید به نحوی که باعث بالا رفتن قیمت ها شود مورد تردید است. همچنین بسیاری از اعضای GECF عضو اوپک هستند و ممکن است پیش از این به حد کافی تولید انرژی فسیلی را محدود کرده باشند که تمایلی به اقدامات بیشتر نداشته باشند.