آنالیز اثرات ناشی از وجود سرب در آب آشامیدنی

به گزارش وبلاگ لاوان، وجود سرب در آب آشامیدنی، در اثر عبور آب از لایه سرب و روی دار و یا قرار گیری سفره آب زیرزمینی در مجاورت توده های حاوی سرب و روی می باشد، که باعث آلودگی سفره های آب زیرزمینی به برخی از عناصر سنگین می شود. نوشیدن این آب اثرات زیانباری را بر بدن وارد می اورد، در این مطالعه به آنالیز برخی از اثرات آن اشاره شده

آنالیز اثرات ناشی از وجود سرب در آب آشامیدنی

آنالیز اثرات ناشی از وجود سرب در آب آشامیدنی

نویسنده:علی جعفری قریه علی, کارشناس ارشد هیدروژئولوژی

چکیده و مقدمه

وجود سرب در آب آشامیدنی، در اثر عبور آب از لایه سرب و روی دار و یا قرار گیری سفره آب زیرزمینی در مجاورت توده های حاوی سرب و روی می باشد، که باعث آلودگی سفره های آب زیرزمینی به بعضی از عناصر سنگین می گردد. نوشیدن این آب اثرات زیانباری را بر بدن وارد می اورد، در این مطالعه به آنالیز بعضی از اثرات آن اشاره شده است. مقدار جذب ریوی سرب 40 درصد می-باشد، به طوری که سرب جذب شده وارد خون شده و پس از ورود به بافتهای نرم و استخوان باعث فرایند تجمع سرب در استخوان می گردد، که به مسمومیت دراز مدت آن سارتوهمم (Sarturnism) می نامند. این فلز سنگین قابلیت عبور از جفت را دارد و پس از ورود به جنین در مقادیر بالا به اسم سم متابولیک در خون بچه ها باعث عقب ماندگی ذهنی آنها می گردد. سرب باعث کند شدن تجزیه مواد آلی به وسیله باکتریهای هترتروف می گردد، که نشان داده است ماهی های در آب دارای بیش از 0.3 میلیگرم در لیتر سرب قادر به ادامه حیات نیستند، البته افزایش سختی آب و طول مدت تماس با سرب این اثر سمی را کمتر می نماید[1] . مقدار بالای سرب باعث اختلال در سیستم عصبی و در سیستم گردش خون (که باعث بالا رفتن فشار خون می گردد) و بعلاوه باعث اختلال در سیستم کلیوی و آسیب های مغزی مانند آنسفالوپاتی حاد می گردد، بعلاوه می تواند باعث خورندگی سیستم انتقال آب خانگی و فرسایش نهشته های طبیعی گردد. تغییر در مقدار روی باعث مسمومیت و کم-خونی می گردد، بعلاوه می تواند باعث بیماریای مختلفی از جمله کوتوله-شدن، از دست دادن قدرت تشخیص مزه و ناهنجاریهای غدد و دیر بهبودی زخمها گردد [2]. فلزات سرب، روی، جیوه، کادمیوم و چند فلز دیگر جزء فلزات سنگین محسوب شده و به فلزاتی اطلاق می گردند که چگالی آنها بیشتر از 5 می باشد. تعداد این فلزات کلاً مشتمل بر 38 عدد است. از این میان بیشترین نگرانی متوجه فلزاتی است، که اغلب با ذخایر سولفیدی فلزات پایه همراهند (مانند Cu، Pb، Zn، Hg و Cd). بعضی از این فلزات ممکن است در آب های ناشی از زهکشی معادن، در مقادیر خطرناکی یافت شوند و مسمومیت ناشی از آنها، با تجمع دو ماده افزایش یافته باشد؛ بدین معنی که ترکیب دوماده، سمیت بیشتری نسبت به مجموع اثرات هر یک از آنها، فراوری می نماید. وجود یک یا چند فلز به ویژه در آب های اسیدی معادن که دارای غلظت های بالا باشد، مهمترین آسیب برای چرخه آب و زیست محیطی منطقه محسوب می گردد [3]. وجود سرب در آب آشامیدنی خطر جدی محسوب می گردد، به اسم مثال سرب موجود در لعاب سرامیکی زمانی که به اسم ظروف مواد غذایی مورد استفاده قرار گیرند یک منبع جدی مسمومیت سرب تلقی می شوند اگر لعاب سرب به صورت صحیح تهیه و بکار برده نشده باشد، مایعاتی با اسیدیته زیاد مانند آب سیب می تواند لعاب ها را حل نموده و باعث رهایی سرب در مایع گردد که حتی باعث مرگ سریع افراد گردد [4].

بحث و آنالیز

همه عناصر در طبیعت موجود و بیشتر آنها ضروری هستند. اما کدام عناصر برای انسان ها و جانوران ضروری اند؟ عناصر ضروری عمده برای انسان ها و جانوران کلسیم، کلر، مهمیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و سولفور است. عناصر دیگر که به میزان کمتری لازمند شامل کروم، کبالت، مس، فلوراید، ید، آهن، منگنز، مولیبدنیم، سلنیم و روی می باشد. عناصری که نقش بیولوژیکی شناخته شده ای ندارند جزء عناصر غیرضروری و اغلب مضرند مانند: کادمیم، آرسنیک، جیوه، و سرب. عناصر بسیاری از قبیل آرسنیک، بور، کروم، مس، فلوراید، مولیبدنیم، نیکل و روی در سمی بودن محیط زیست دخالت دارند. به طوری که مقدار تجمع فلزات در انواع مختلف سنگ ها فرق دارد. از این رو، غلظت عناصری مانند نیکل و کروم در بازالت بیشتر از گرانیت است در حالیکه برای سرب بالعکس است. فلزات سنگین در رسوبات به تجمع در شکاف هایی با کوچکترین مقدار دانه و بیشترین مقدار ماده آلی گرایش دارند. بنابراین شیل-های سیاه آهکی به این عناصر گرایش دارند. دومین فرآیندی که فلزات را در محیط اطراف پراکنده می نماید، هوازدگی است. بسیاری از فرایندهای هوازدگی در بازه زمانی خاصی صورت می گیرند که به شرایط زیست محیطی مرتبط است. هوازدگی به خردشدن سنگ ها اشاره دارد و ممکن است شامل فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی باشد. فرایندهای فیزیکی، توده سنگ را به تکه-هایی تقسیم می نمایند که قبلا با آب و باد فرسایش یافته اند. خاک ها به وسیله برهم کنش سنگ هوازده و ماده آلی شکل می گیرند. فرایندهای شیمیایی فرم کانی شناختی را که فلزات در آن یافت می شوند، تغییر می دهند و می توانند باعث تجمع فلزات جهت انحلال در آب و واکنش با ارگانیسم ها شوند. فرایندهای بیولوژیکی شامل فعالیت های گیاهان و جانوران است. هوازدگی در انتقال فلزات از سنگ بستر به دیگر قسمت های محیط زیست نقش مهمی را ایفا می نماید [4].

مسیرهای ورود عناصر به بدن [4]

گرچه ارزیابی خطرات و تأثیرات مضر عناصر امکان پذیر نیست ولی بدیهی است که بعضی از آنها مانند سرب، جیوه، و کادمیم خطر بیشتری را نسبت به بقیه ایجاد می نمایند. این عناصر خود گروهی را تشکیل می دهند که بسیار مورد توجه دانشمندان است. تمرکز سرب محلول دربیشتر آب های طبیعی که دارای دی اکسید کربن و PH حدود 7 هستند بسیار پایین است و معمولاً کمتر از ده میلی گرم در لیتر می باشد. حلالیت کم سرب به سبب توانایی این عنصر، درتشکیل ترکیبات کربناتها (PbCO3)، سولفات ها(PbSO4) و هیدرو کسیدهاست که معمولاً در آب ترکیبات نامحلول ایجاد می نماید، بنابراین حلالیت سرب در آب به وسیله کربنات سرب و هم درجه قلیایی بودن کنترل می گردد. بنابراین آب های با PH پایین، دارای تمرکز بالایی ازسرب می باشند. حد مجاز تمرکز سرب در آب ، بین 0.010 تا 0.050 میلی گرم در لیتر است. اتحادیه اروپا مقدار سرب مجاز محلول در آب آشامیدنی انسان را تا 0.050 میلی گرم در لیتر تعیین نموده است در حالی که آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA) در امریکا در حال کوشش جهت پایین آوردن مقدار آن است. حد ماکزیمم غلظت سرب در آب به وسیله خدمات عمومی سلامتی (PHS) Service Public Healthبه میزان 0.05 میلی-گرم در لیتر بنا نهاده شده است. زمانیکه آب طبیعی استفاده گردد به علت سختی آب می تواند مضر باشد؛ آب سخت شامل یون های کربنات وسولفات می باشند که با سرب واکنش می دهند و یک پوشش محافظPbCO3 و PbSO4 را که غیر قابل حل در آبند بوجود می آورند. به طور کلی امروزه بسیاری از رودخانه ها، دریاچه ها و آبهای سطحی در معرض آلودگی به سرب حاصل از صنایع، امور کشاورزی، استخراج معادن و دود حاصل از وسایل نقلیه موتوری هستند. مهمترین منابع آلوده نماینده آبهای زیرزمینی و سطحی شامل زهآبها، جریانهای ناشی ازلیچینگ و جریان های نفوذی از سدهای باطله، پیتهای معادن و عملیات معدنکاری میباشد.

منابع و مآخذ

1- هرندی زاده, ع. (1382), اثر فلزات سنگین بر قارچهای هیفومیت آبزی رودخانه زاینده رود. پایانامه کارشناسی ارشد زیست شناسی دانشگاه اصفهان.

2- پیروان, ح.ر. و اسدی نیا, ح. (1386), آنالیز اثرات زمین شناسی پزشکی زون های آلتراسیون هیدروترمال منطقه طارم زنجان بر منابع آب. مجموعه مقالات یازدهمین انجمن زمین شناسی دانشگاه قردوسی.

3- Sally Brown, Rufus, L. Chaney, Judith, g. Hallfrisch and Qi Xue, (2003) Heavy metals in the environment, Effect of bio solids processing on lead bioavailability in an urban soil, j. Environ. Qual.

4- www.NPI.gov.au.com

5- www.NGDIR.ir

ارسال مقاله به وسیله کاربر محترم سایت : aligoly

منبع: راسخون

به "آنالیز اثرات ناشی از وجود سرب در آب آشامیدنی" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "آنالیز اثرات ناشی از وجود سرب در آب آشامیدنی"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید