ساخت گلخانه ؛ آشنایی با مراحل، پیش نیازها، اصول و مقرارت - وبلاگ لاوان

به گزارش وبلاگ لاوان، امروزه در کشور ما ایران تقریباً 90 درصد محصولات گیاهی در مزارع پرورش داده می شوند. با افزایش جمعیت و احتیاج روز افزون به محصولات گیاهی، اهمیت پرورش گیاهان در شرایط اقلیمی مختلف دو چندان شده است. گلخانه ها امکان برآورده کردن این مهم را در اختیار ما قرار می دهند. امروزه با پیشرفت تکنولوژی می توان گلخانه را در اندازه ها و موقعیت های مختلف ساخت و از تمامی مزایای آن بهره برد. در این مطلب شما را با مراحل ساخت یک گلخانه و تمامی پیش احتیاجها و اصول آن آشنا خواهیم کرد.

مراحل ساخت یک گلخانه

ساخت و راه اندازی یک گلخانه را می توان در موارد زیر خلاصه کرد که هر یک از آن ها در ادامه به طور کامل تشریح شده اند:

• برنامه ریزی برای ساخت گلخانه
• انتخاب یک محل مناسب برای گلخانه
• طراحی نقشه و طرح گلخانه
• انتخاب گلخانه
• اجرای کنترل های محیطی

برنامه ریزی برای ساخت گلخانه

برای ساخت یک گلخانه با کارایی مناسب باید برنامه ریزی صحیح و درستی داشت. در برنامه ریزی خود برای ساخت و بهره برداری از گلخانه باید نکاتی مانند موقعیت جغرافیایی و نزدیکی آن به بازارها، نیروی کار و همچنین امکان گسترش گلخانه در آینده را حتماً مدنظر قرار دهید.

برای این که بتوانید یک برنامه ریزی درست داشته باشید و طبق آن کار خود را به پیش ببرید در وهله اول به اطلاعات پایه ای احتیاج پیدا خواهید کرد که در زیر به تعدادی از آن ها اشاره شده است:

1. چه نوع محصولاتی را برای پرورش در نظر گرفته اید؟ گیاهان گلدانی، گیاهان دارویی یا سبزیجات؟
2. محصولاتی که برای پرورش در نظر گرفته اید فصلی هستند یا خیر؟
3. نحوه کاشت و پرورش گیاهان را معین نموده اید یا خیر؟ آیا ضروری است که این گیاهان را در گلدان پرورش داد یا به بستر های کشت احتیاج دارند؟
4. از چه بستری برای پرورش و تغذیه گیاهان استفاده خواهید کرد؟ خاک یا کمپوست ها؟
5. مقدار فراوری سالیانه را برآورد نموده اید؟ با توجه به این مقدار برآورد شده به چقدر فضا احتیاج پیدا خواهید کرد؟
6. در آخر هم آیا بودجه و هزینه ای که خواهید کرد را معین نموده اید؟

فرقی نمی کند که به چه هدف و در چه مقیاسی قصد دارید که گلخانه احداث کنید، اگر می خواهید کار را اصولی و طبق برنامه به پیش ببرید باید حتماً قبل از آغاز به کار اطلاعاتی که در بالا به آن ها اشاره شد را به طور دقیق معین کنید.

انتخاب محلی مناسب برای ساخت گلخانه

اگرچه گلخانه را می توان در هر موقعیت مکانی و به هر اندازه که مورد نظر ما باشد احداث کرد، اما غافل از این موضوع نباشیم که بعضی از مکان ها و فضاها مزایای بسیار خوبی را در اختیار ما قرار خواهند داد. در انتخاب محل مناسب برای ساخت گلخانه خود به ویژه اگر ساخت یک گلخانه نسبتاً عظیم را در نظر دارید حتماً موارد زیر را مدنظر قرار دهید:

• زمین مناسب: یک زمین مناسب، به طوری که فضای عظیم و مناسبی برای احداث گلخانه و همچنین توسعه کار در آینده وجود داشته باشد.
• قوانین و مقررات: گلخانه ها را در مناطق معینی می توان احداث کرد. فضاهای خالی لازم و ضروری پیرامون گلخانه و بسیاری دیگر از مسائل را باید به یک فرد متخصص و کارشناس واگذار کرد. سعی کنید قبل از آغاز کار حتماً قوانین و مقررات ساخت گلخانه را با مراجعه به سازمان های مربوطه حتماً آنالیز کنید.
• راه های دسترسی: بدون شک یکی از مزیت های هر زمینی میزان فاصله آن از راه های ارتباطی اصلی است. زمینی را برای احداث گلخانه انتخاب کنید که از بهترین دسترسی به راه های ارتباطی برخوردار است. این اصل یاری زیادی به شما در کاهش هزینه خواهد نمود.
• توپوگرافی: پستی بلندی های زمین تأثیر بسزایی بر فرآیند ساخت و بهره برداری از گلخانه ها دارند. ازآنجایی که وجود هرگونه توپوگرافی در موقعیت مکانی ساخت گلخانه تأثیر عمده ای بر هزینه و زمان ساخت گلخانه می گذارد، پس سعی کنید حد الامکان از زمین های کاملاً صاف و یکنواخت بهره ببرید.
• موقعیت جغرافیایی: در طراحی و ساخت گلخانه موقعیت خورشید و به عبارتی جهت حرکتی آن را حتماً مدنظر قرار دهید. انتخاب جهت گیری مناسب گلخانه می تواند تا حد زیادی در هزینه های مربوط به انرژی صرفه جویی به عمل آورد.
• آب: یکی از مهم ترین پیش احتیاجهای لازم برای گلخانه دسترسی به منبع مناسبی از آب است. با توجه به عظیمی و کاربری گلخانه ای که قصد ساخت آن را دارید، مقدار مورد احتیاج آب را برآورد کنید.

طراحی گلخانه

بعد از انتخاب بهترین محل و زمین مناسب برای ساخت گلخانه با توجه به اطلاعات پایه ای که از اندازه گلخانه، نوع محصولات، نوع فرآیند کشت و پرورش، موقعیت مکانی و جغرافیایی به دست آورده ایم باید قسمت های اصلی گلخانه را طراحی کنیم.

تأسیسات اصلی

در طراحی خود باید حتماً بخش هایی مانند قسمت مرکزی شامل گلخانه کشت و پرورش، واحد خدماتی یا ساختمانی که به گلخانه متصل است و تجهیزات مربوط به کنترل دمای مرکزی و سایر موارد در آن واقع شده است، اتاق های کار و محل ذخیره سازی و نگهداری محصولات در نظر گرفته گردد.

راه های ورود و خروج

بخش های مختلف گلخانه اعم از اتاق های کار و مناطق کشت و پرورش گیاهان باید راه های ورود و خروج مناسبی در هر شرایط آب و هوایی داشته باشند. اگر گلخانه شما کوچک است باید پیاده رویی با اندازه مناسب برای حرکت دادن چرخ های دستی جهت حمل و نقل محصولات برداشت شده وجود داشته باشد و اگر نیز گلخانه که قصد ساخت آن را دارید بسیار عظیم است و هر روز مقدار زیادی از محصولات گیاهی فراوری خواهد شد، باید فضای مناسبی برای حمل و نقل ماشین آلات کوچک و عظیم در فضای داخلی گلخانه را در نظر بگیرید.

سعی کنید حتماً فضایی در اطراف گلخانه را جهت پارک ماشین آلات آسفالت کنیم. الزامی به آسفالت کردن سایر راه های ورودی و خروجی نیست و برای پوشش دادن این سطوح می توانید از شن و ماسه یا انواع خرده سنگ ها بهره ببرید. نکته دیگری که باید به آن توجه داشته باشید این است که راه های ورودی و خروجی به قسمت های مختلف گلخانه باید حتماً شیب دار باشند و در صورت امکان زهکشی مناسبی نیز برای آن ها در نظر بگیرید.

محل ذخیره سازی

طراحی این محل نیز در ساخت با در نظر دریافت اندازه گلخانه و میزان فراوری آن صورت می گیرد و بر همین اساس نیز باید فضای مناسب و کافی برای آن در نظر گرفته گردد.

انتخاب گلخانه

یکی از مهم ترین نکات لازم برای موفقیت در این عرصه، داشتن یک گلخانه ای است که به خوبی طراحی شده باشد، از فضای کاری و بهره برداری مناسبی برخوردار باشد و بتوان کنترل خوبی بر محیط داشت. در انتخاب گلخانه مناسب باید موارد زیر را مدنظر قرار داد.

• سبک و شکل گلخانه: سبک ها و انواع مختلفی از گلخانه ها وجود دارند که آنالیز آن ها در این نوشتار نمی گنجد. در انتخاب شکل و کارخانه باید به اندازه گلخانه و میزان نور ورودی به گلخانه توجه کرد. انتخاب یک گلخانه مناسب از نظر سبک و شکل می تواند تأثیر بسزایی در کارایی آن و مطابق با صرفه جویی هزینه ها داشته باشد.
• پوشش گلخانه: پوشش های به کار رفته در گلخانه ها نیز بسیار متنوع هستند که می توان به پلاستیک های گلخانه ای، پوشش های پلاستیکی پلی کربناتی و پوشش های شیشه ای اشاره نمود که هر کدام از آن ها مزایا و معایب خاص خود را دارند.
• طرح و نقشه گلخانه: آرایش و چینش قسمت های مختلف گلخانه از محل رشد و پرورش گیاهان گرفته تا محل ذخیره سازی محصولات باید با رعایت اصول استاندارد صورت گیرد.
• محل های کاشت و جوانه زدن گیاهان: برای جوانه زدن و رویش گیاهان می توان از میز های منفرد و جداگانه استفاده کرد ولی با توجه به شرایط خاصی که این جوانه ها احتیاج دارند بهتر است که از اتاق ها و فضاهای مستقل استفاده گردد.

کنترل های محیطی

فراهم کردن فضا و شرایط مناسب جهت رشد و پرورش انواع محصولات گیاهی مستلزم رعایت یک سری از اصول و مقررات محیطی است که به موجب آن می توان محیط ایده آل رشد گیاهان را شبیه سازی کرد. از مهم ترین کنترل های محیطی می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• سیستم گرمایشی
• سیستم سرمایشی
• سیستم های روشنایی مصنوعی
• صفحات کنترل
• سیستم آبیاری

سخن آخر

فارغ از تمامی مواردی که در بالا گفته شد، گلخانه ها را در هر اندازه و هر شکلی می توان در تمامی فضا و موقعیت های مکانی به کار گرفت. بسیاری از مواردی که در بالا و در مورد ساخت گلخانه به آن اشاره شد را می توان به تمامی انواع گلخانه از نظر اندازه و شکل تعمیم داد.